دلیل زانو درد و اهمیت انتخاب کفش مناسب

مفصل زانو، ستون بدن

اهمیت مفصل زانو به عنوان بزرگترین و پیچیده‌ترین مفصل بدن.
نقش حیاتی زانو در حرکت، تحمل وزن و جذب شوک‌های وارده به بدن.
شیوع بالای درد زانو در جوامع، دلایل مراجعه به پزشک و تأثیر آن بر کیفیت زندگی.
اشاره به ارتباط مستقیم سلامت پا و زانو با انتخاب صحیح کفش.

آناتومی و بیومکانیک مفصل زانو 

ساختار زانو: معرفی استخوان‌ها (ران، ساق، کشکک)، غضروف‌ها (مینیسک و غضروف مفصلی)، رباط‌ها (ACL، PCL، MCL، LCL) و تاندون‌ها.
بیومکانیک زانو: نحوه حرکت زانو (خم شدن و راست شدن) و اهمیت تراز بودن آن با مچ پا و لگن.
تأکید بر نقش توزیع نیرو و شوک در هنگام راه رفتن و دویدن.

دلایل شایع زانو درد

دلایل زانو درد بسیار متنوع هستند و می‌توانند ناشی از آسیب‌های حاد، بیماری‌های مزمن، یا عوامل مکانیکی باشند.

الف) آسیب‌های حاد و ناشی از ضربه:

پارگی رباط‌ها (مانند پارگی ACL): اغلب در اثر حرکات چرخشی ناگهانی یا ضربه مستقیم حاد ورزشی ایجاد می‌شود.
پارگی مینیسک: پارگی غضروف‌های ضربه‌گیر زانو، معمولاً به دلیل پیچ خوردن زانو یا فرسایش در سنین بالاتر.
شکستگی‌ها: شکستگی استخوان‌های اطراف زانو.
بورسیت زانو: التهاب کیسه‌های مایع (بورسا) که به دلیل استفاده بیش از حد یا ضربه ایجاد می‌شود.

ب) بیماری‌های مزمن و دژنراتیو (تخریبی):

استئوآرتریت (آرتروز زانو): شایع‌ترین علت درد زانو، ناشی از فرسایش و تحلیل غضروف مفصلی با افزایش سن یا سابقه آسیب.
آرتریت روماتوئید: یک بیماری التهابی مزمن خودایمنی که مفصل زانو را نیز درگیر می‌کند.
تاندونیت (التهاب تاندون‌ها): مانند تاندونیت کشکک (زانوی پرش‌کنندگان)، ناشی از فشار مکرر و فعالیت بیش از حد.

ج) مشکلات مکانیکی و بیومکانیکی:

سندرم درد کشکک رانی (زانوی دوندگان): درد اطراف کشکک که اغلب به دلیل ضعف عضلات ران، تراز نامناسب کشکک یا استفاده بیش از حد ایجاد می‌شود.
سندرم باند ایلیوتیبیال (IT Band Syndrome): التهاب نوار بافتی سختی که از لگن تا کنار زانو امتداد دارد، شایع در دوندگان.
عدم تعادل عضلانی: ضعف یا سفتی نامتناسب عضلات ران (چهارسر ران، همسترینگ) یا عضلات لگن که تراز زانو را مختل می‌کند.
مشکلات پا و کف پا: مانند کف پای صاف (pronating بیش از حد) یا قوس زیاد (supinating)، که الگوی راه رفتن را تغییر داده و فشار اضافی به زانو وارد می‌کنند (انتقال درد از پا).

د) عوامل افزاینده خطر:

اضافه وزن و چاقی: افزایش شدید فشار بر روی مفصل زانو.
فعالیت ورزشی نامناسب یا بیش از حد: عدم گرم کردن صحیح، حرکات ناگهانی یا افزایش ناگهانی شدت تمرین.
کفش نامناسب: به عنوان یک عامل مستقیم و غیرمستقیم.

ارتباط کفش نامناسب با زانو درد

کفش‌ها اولین نقطه تماس بدن با زمین هستند و نقش حیاتی در جذب شوک، توزیع وزن و حفظ تراز اندام تحتانی دارند.

فقدان جذب شوک: کفش‌های با کفی نازک یا فرسوده، جذب ضربات را کاهش داده و فشار را مستقیماً به زانو منتقل می‌کنند.
فقدان پشتیبانی قوس پا: عدم حمایت مناسب از قوس پا (کف پای صاف یا قوس زیاد) باعث چرخش داخلی یا خارجی مچ پا می‌شود که در نهایت تراز زانو را بر هم زده و فشار غیرطبیعی به مفصل وارد می‌کند.
پاشنه بلند: وزن بدن را به سمت جلو متمایل کرده و فشار بر مفصل زانو و پنجه پا را به شدت افزایش می‌دهد.
کفش‌های خیلی سفت یا خیلی نرم: کفش‌های بیش از حد سفت حرکت طبیعی پا را محدود می‌کنند و کفش‌های بیش از حد نرم پشتیبانی کافی ارائه نمی‌دهند.

ویژگی‌های کفش مناسب برای کاهش زانو درد

انتخاب کفش مناسب یک بخش کلیدی در مدیریت و پیشگیری از زانو درد است، به خصوص برای افرادی که فعالیت بدنی دارند یا به آرتروز مبتلا هستند.

 الف) ویژگی‌های اصلی:

پشتیبانی مناسب از قوس پا (Arch Support): برای حفظ تراز طبیعی پا و جلوگیری از چرخش مچ پا (پرونیشن یا سوپینیشن بیش از حد). در صورت نیاز، استفاده از کفی‌های طبی (اورتز) سفارشی زیر نظر متخصص توصیه می‌شود.
کفی با جذب شوک بالا (Cushioning): به ویژه در قسمت پاشنه و زیر پنجه، برای جذب ضربات هنگام راه رفتن یا دویدن. البته باید تعادلی بین جذب شوک و پایداری وجود داشته باشد.
پایداری و کنترل حرکت (Stability & Motion Control): برای جلوگیری از حرکات جانبی بیش از حد پا. کفش‌های کنترل حرکت برای افرادی با کف پای صاف یا پرونیشن زیاد مناسب‌تر هستند.
پاشنه مناسب: پاشنه باید تخت یا دارای ارتفاع کم (حدود ۲ تا ۳ سانتی‌متر) باشد. باید از کفش‌های پاشنه بلند یا کاملاً تخت خودداری کرد. پاشنه باید پهن و محکم باشد تا پایداری را فراهم کند.
پنجه پهن (Wide Toe Box): فضای کافی برای حرکت طبیعی انگشتان و پنجه پا ضروری است. انگشتان نباید تحت فشار باشند.

ب) توصیه‌های اختصاصی بر اساس نوع فعالیت:

پیاده‌روی و فعالیت روزانه: کفش‌های پیاده‌روی یا کتانی‌های اسپرت با زیره منعطف اما محکم، کفی راحت و پشتیبانی خوب از قوس.
دویدن: کفش‌های مخصوص دویدن با توجه به نوع گام‌برداری (آنالیز گام) و نیاز به پشتیبانی (خنثی، ثبات یا کنترل حرکت). توجه به تعویض کفش‌ها پس از مسافت استاندارد (حدود ۵۰۰ تا ۸۰۰ کیلومتر).
کفش‌های رسمی: استفاده محدود از کفش‌های رسمی و پاشنه بلند. ترجیح کفش‌های رسمی با کفی مناسب، پاشنه کوتاه و پهن.

ج) نکات کلیدی در خرید کفش:

خرید کفش در اواخر روز که پا در بزرگترین حالت خود است.
پوشیدن هر دو لنگه کفش و کمی راه رفتن با آن‌ها.
اطمینان از وجود فاصله یک انگشت شست بین بلندترین انگشت و جلوی کفش.

برای خرید و انتخاب کفشهای اورجینال مناسب زانو درد کلیک کنید