ژیمناستیک ورزشی است که در دسته بندی رشته ‌های آمادگی جسمانی قرار دارد و در آن حرکات نیازمندِ قدرت، انعطاف بدنی، چابکی، تعادل و هماهنگی اعضای بدن است. ژیمناستیک از تمرینات ورزشی که در یونان باستان انجام می‌شد، تکامل پیدا کرده و در سطح بین‌المللی زیر نظر فدراسیون بین ‌المللی ژیمناستیک اداره می‌شود.

معروف ‌ترین بخش این رشته ورزشی ژیمناستیک هنری است که در مسابقات آن ورزشکاران زن در رشته‌های حرکات زمینی، پرش از پرش از خرک، پارالل ناهم ‌سطح و چوب موازنه و ژیمناست‌های مرد در رشته‌های حرکات زمینی، بارفیکس، پرش خرک، دار حلقه، پارالل، و خرک حلقه به رقابت با یکدیگر می‌پردازند. ژیمناستیک موزون، ایروبیک، آکروباتیک و ترامپولین بخش‌های دیگر این رشته ورزشی را تشکیل می‌دهند. ژیمناستیک یک ورزش المپیکی است و از اولین دوره المپیک تاکنون در برنامه این مسابقات قرار داشته‌است. هم ‌اکنون ژیمناستیک المپیکی از ۱۸ رویداد ورزشی جداگانه تشکیل می‌شود که ۱۴ رقابت در ژیمناستیک هنری، ۲ رقابت در ژیمناستیک موزون و ۲ رقابت در ترامپولین است.

ژیمناستیک در سطح تفریحی و به خصوص به عنوان تمرینات انعطاف بدنی بسیار محبوب است. در سطح قهرمانی این رشته به تمرینات بی ‌وقفه و آمادگی جسمانی بسیار بالا در اتمام ابعاد از جمله بنیه و استقامت قوی نیاز دارد. ژیمناستیک هرچند یک رشته ورزشی بدون برخورد است اما ورزش پرآسیبی است. فرودهای سنگین، افت‌ها یا برخورد به ابزار تمرینی ممکن است باعث آسیب‌دیدگی شود. صدمات جسمی در بین ورزشکاران ماهر بیشتر دیده می‌شود چون آن‌ها معمولاً برای مدت طولانی ‌تری تمرین کرده و حرکات خطرناک ‌تری را اجرا می ‌کنند.

تاریخچه ژیمناستیک

هرچند در گذشته ورزش‌های مشابه ژیمناستیک در مصر و چین باستان هم تمرین می‌شده اما ریشه ژیمناستیک امروزی به یونان باستان می‌رسد و نام این رشته هم از واژه یونانی gymnazein آمده که معنای تحت ‌اللفظی آن «تمرین کردن برهنه» است. در آن دوران ژیمناستیک همچون ورزش‌های دیگری مانند پرش، دو، پرتاب دیسک، کشتی و بوکس به عنوان بخشی از تمرینات نظامی و آماده‌سازی افراد برای جنگ محسوب می‌شد. این ورزش‌ها برای کسب قدرت و انعطاف عضلانی لازم برای جنگ‌های تن به تن اهمیت داشتند. از آن‌جا که آموزش‌های نظامی برای همه شهروندان یونان لازم بود و و یونانی‌ها پرورش بدن و ذهن را با یکدیگر کاملاً مرتبط می‌دانستند، ژیمناستیک اهمیت فرهنگی زیادی در آموزش‌های و تمرینان آنان داشت. ابتدا این رشته در ژیمنازیا (Gymnasia) ورزشگاه‌های روباز بزرگ انجام می‌شد و سپس وارد برنامه تحصیلی مدارسی شد که در آن‌ها به جوانان ژیمناستیک را در کنار موسیقی، ریاضی و فن بیان می‌آموختند. ژیمناستیک همچنین راهی برای تمرینات بدنی افراد برای آمادگی در جشنواره ورزشی مهم المپیک بود که از سال ۷۷۶ قبل از میلاد تا ۳۹۳ پس از میلاد هر چهار سال برگزار می‌شد.

با تعطیلی المپیک باستانی، تمرین ژیمناستیک یونانی از رونق افتاد تا اینکه در قرن هجدهم و نوزدهم میلادی دوباره در اروپای غربی احیا شد. احیای ژیمناستیک در واقع همراه با جریانی صورت گرفت که احیای ارزش‌های مرتبط با ژیمناستیک یعنی نیرومندی نیم‌تنه بالایی بدن، بدن عضلانی، کشش، نرمی، انعطاف، استواری و تعادل هم در آن دیده می‌شد. این نظریه یونانی‌ها که ذهن سالم در بدن سالم است، نیز همراه با تمرینات ژیمناستیک احیا شد و پشتیبانی برای تمرین و آموزش این ورزش بود. در اواسط سده نوزدهم فردریش جان تلاش زیادی برای وارد کردن ژیمناستیک به نظام آموزشی آلمان کرد. جان که به «پدر ژیمناستیک» معروف است تعدادی از مهم‌ترین ابزارهای ژیمناستیک از جمله بارفیکس، پارالل، خرک حلقه، چوب موازنه، نردبان ژیمناستیک و خرک‌های پرشی را ابداع کرد. چند سال بعد پیر هنریک لینگ سوئدی هم راه فریدریش جان را ادامه داده و یک سیستم ژیمناستیک سوئدی را پایه‌ریزی کرد که تأکید زیادی بر منافع پزشکی ژیمناستیک داشت.
در قرن نوزدهم ژیمناستیک آلمانی و سوئدی وارد آمریکا شد و در این کشور جنبه میهنی و نظامی آن پراهمیت‌تر از قبل شد. ژیمناستیک بسیار مورد توجه ارتش آمریکا قرار گرفت و در اوایل قرن بیستم کتابچه ‌های راهنمای تمرینی در نیروهای مسلح آمریکا منتشر شد که تمام حرکات و تمرین‌های ژیمناستیک را توضیح داده بود. هرچند کاهش اهمیت جنگ‌ های تن به تن و ماشینی شدن و اخیراً کامپیوتری‌ شدن جنگ‌ها باعث شده تا اهمیت ژیمناستیک به عنوان تمرینی برای هماهنگی بدن و ذهن کاهش پیدا کند.

اصولا، سه نوع ژیمناستیک در بازی‌های المپیک ارائه می‌شود: 

• ژیمناستیک هنری
• ژیمناستیک ریتمیک
• ترامپولین

ژیمناستیک در المپیک

ژیمناستیک المپیک همیشه به عنوان یک سنگ مهمی از هم‌زمانی قدرت و توانایی به همراه روش و سبک که با ایجاد یک تأثیر نفس گیر تماشاچیان می‌شود معرفی شده ایت. نادیا کومانچی با کسب ۱۰ امتیاز در مسابقات المپیک مونترال همواره به عنوان یک شا خص در تاریخچه المپیک ژیمناستیک به حساب می‌آید. در ژیمناستیک المپیک ۱۴ رشته حرفه‌ای وود دارد. و رشته‌های مجزا برای مردان و زنان وجود دارد دو ردیف از داوران وظیفه نظار ت و داوری این رشته‌ها را بر عهده دارند. هر داور می‌تواند به فرد شرکت کننده امتیازی تا سطح ۱۰ را بدهد. داوران اجرایی هوا عملیات و حرکات فرد ورزشکار را بر اساس مسائل تکنیکی و شکل حرکت قضاوت می‌کنند. امتیازها بر اساس نظر داوران بر اساس پیچیدگی و دشواری حرکت در صورت وجود خطا در اجرا از کل امتیاز کسر خواهد شد. شش داور اجرایی بر روی حرکات فردی ژیمناست نظر می‌دهند و میانگین ۴ امتیاز به عنوان امتیازنهایی محسوب می‌گردد. بیشترین و کمترین امتیاز حذف می‌شوند. برای جلوگیری از بروز حادثه، مددکاران ورزشی در مواقع نیاز در کنار تشک و ایستاده اند ولی اگر ورزشکاران از آنها کمک بگیرند این امر باعث کاهش امتیاز فر د ورزشکار می‌شود. اولین مسابقات وسیع و گسترده ژیمناستیک در سال ۱۸۹۶ در آتن یونان انجام شد.
آلمان به عنوان تیم منتخب کلیه مدال‌ها را از آن خود کرد. پنج کشور در این مسابقات شرکت کردند. در سال ۱۹۲۴ در فرانسه برای اولین بار مردها در رشته‌های انفرادی در ژیمناستیک با یکدیگر مسابقه دارند. تیم زیمناستیک زنان برای اولین بار در المپیک ۱۹۸۱ کار خود را آغاز کرد.
اولین مسابقات بین‌المللی بعد از المپیک ۱۸۹۶ در شهر آنتورپ بلزیک برگزار شد. ژیمناستهایی از کشور بلژیک، فرانسه، لوکامبورگ و هلند در این مسابقات شرکت کردند. او.لین مسابقات تیمی مردان در المپیک ۱۹۰۴ در سن لویس برگزار شد. از آن زمان تا کنون رشته‌های مختلف در مسبقات جهانی ژیمناستیک اضافه شده‌است. مسابقات قهرمانی ژیمناستیک درسال ۲۰۰۳ در کالیفورنیا با شرکت ۱۶ تا ۲۴ تیم برگزار شد. در قسمت تیمی مردان چنین رتبه اول را بدست آورد و در قسمت زنان به مقام اول رسید.

نام حرکات ژیمناستیک

ژیمناستیک از حرکات متعددی تشکیل شده است که مهمترین حرکات ژیمناستیک عبارت اند از: نیم پشتک (زمینی)، نیم پشتک پیچ، چرخ و فلک (زمینی)، بالانس، بالانس پل رو به جلو، بالانس پل برگردان، بالانس هوایی (بدون دست)، نیم وارو، وارو (زمینی)، وارو به جلو (زمینی)، چرخ و فلک هوایی (بدون دست)، نیم وارو (روی هوا)، یورچنکو، سوکوهارا، چرخش شکم جلو روی پارالل، اسکلبکا

بهترین سن برای شروع ژیمناستیک

سن مناسب شروع ژیمناستیک 5 سال به بالا است و در این دوره تا سن 9 سالگی ژیمناستیک فقط باید جنبه بازی و تفریح برای کودک شما داشته باشد.
کودک شما نباید تمام روزهای هفته به تمرین بالای 2 ساعت بپردازد. این امر موجب خستگی بیش از حد و فشار بر صفحات رشد استخوان میشود هررشته ورزشی غیر از ژیمناستیک از این الگو پیروی میکند و نباید بیش از اندازه و حرفه ای در سنین پایین به آن پرداخته شود.

فواید ورزش ژیمناستیک در زندگی و آینده کودک

ژیمناستیک یک ورزش عالی برای جوانان است . بسیاری افراد هستند که با ژیمناستیک رشد کرده و دکتر ،معلم، وکیل، تاجر، پروفسور، افسر پلیس، پرستار، دانشمند و غیره شده اند. ژیمناستیک راهی برجسته پیش روی جوانان می گذارد که همت خود را در مقایسه با خود و دیگران محک بزنند. ژیمناستیک میتواند فرصتهایی را برای رشد فیزیکی، رشد شخصیتی، و تحصیلی فراهم آورد که یافتن این هر سه با هم در جای دیگر بسیار مشکل است .

ژیمناستیک به عنوان رشته ی مادر و پایه ی رشته ها معرفی گردیده است و در این موضوع نسبت به ورزش شنا و دو میدانی اولویت بیشتری هم دارد. ژیمناستیک به عنوان یک ورزش فعال دارای سابقه‌ای در حدود 2000 سال است ولی به عنوان یک ورزش رقابتی دارای عمری در حدود 100 سال می ‌باشد.

فواید ورزش ژیمناستیک در زندگی و آینده کودک بسیار زیاد است. به گفته مربیان این رشته ورزشی ژیمناستیک تنها ورزشی است که انسان باید در دوره کودکی آن را شروع کند و اثرات مثبت آن در زندگی بزرگسالی فرد بسیار قابل توجه است.

دیگر خواص و مزایای ژیمناستیک

ژیمناستیک فقط برای کسانی که می‌خواهند ژیمناست کار شوند، ضروری نیست. این رشته بیشترین کمک را به هماهنگی عضله و استخوان می‌کند. بنا‌بر‌این کسانی که می‌خواهند فرزندانشان در آینده ورزشکار موفقی شوند، حتما باید ژیمناست کار باشند. چابکی بدن یک فو‌تبا‌لیست به تمریناتی برمی‌گردد که او در کودکی انجام داده که در این زمینه حرکات ژیمناستیک بهترین کمک برای یک فو‌تبا‌لیست یا هر ورزشکار دیگری است.