نحوه نگهداری و مراقبت از کفشهای کوهنوردی
کفش های کوهنوردی
کفشهای کوهنوردی، بیش از یک جفت پاپوش معمولی، مهمترین ابزار یک کوهنورد یا طبیعتگرد هستند. آنها پاهای شما را در برابر ناهمواریها، سرما، رطوبت و آسیبهای احتمالی محافظت میکنند و ایمنی و راحتی شما در کوهستان را تضمین مینمایند. با توجه به قیمت بالای کفشهای کوهنوردی باکیفیت و نقش حیاتی آنها در برنامههای شما، نگهداری و مراقبت صحیح از آنها یک سرمایهگذاری بلندمدت است که میتواند عمر مفید کفشهایتان را به شکل چشمگیری افزایش دهد.
۱. تمیز کردن منظم و صحیح: گام اول برای ماندگاری
پس از هر صعود، اولین و مهمترین کاری که باید انجام دهید، تمیز کردن کفشها است. گل، گرد و غبار، شن و ماسه و فضولات حیوانی، نه تنها ظاهر کفش را نامناسب میکنند، بلکه میتوانند به مرور زمان بافت رویه (چرم یا پارچه مصنوعی) و چسبهای زیره را تخریب کنند.
الف. تمیز کردن خارجی:
حذف ذرات درشت: ابتدا با یک برس نرم (مانند مسواک قدیمی یا برس مخصوص کفش) یا تکهای پارچه، گل و لای و سنگریزههای چسبیده به زیره، آجها و رویه کفش را پاک کنید.
شستشو با آب ولرم: از آب ولرم و در صورت لزوم، از یک پاککننده یا صابون مخصوص کفشهای فنی استفاده کنید. مواد شوینده قوی، شیمیایی یا لباسشویی میتوانند به خاصیت ضدآب بودن (DWR) و چسبهای کفش آسیب بزنند.
توجه ویژه به زیره و آجها: مطمئن شوید که تمام کثیفیهای بین آجهای زیره را تمیز کردهاید، چرا که این ذرات میتوانند خاصیت چسبندگی زیره را کاهش دهند.
شستشوی بندها و کفی: بندها و کفیهای کفش را خارج کرده و به صورت جداگانه بشویید و بگذارید در هوای آزاد خشک شوند. این کار به از بین بردن بوی نامطبوع و بهبود تهویه داخلی کفش کمک میکند.
ب. تمیز کردن داخلی:
در صورت خیس شدن یا کثیف شدن داخل کفش، میتوانید با آب ولرم و کمی محلول تمیزکننده ملایم، داخل آن را بشویید. سپس طبق اصول صحیح خشک کردن عمل کنید.
۲. خشک کردن اصولی: پرهیز از حرارت قاتل!
یکی از بزرگترین اشتباهات در مراقبت از کفشهای کوهنوردی، خشک کردن آنها در معرض حرارت مستقیم است. حرارت بالا (مانند بخاری، شومینه، سشوار یا نور مستقیم شدید خورشید) باعث آسیبهای جدی و جبرانناپذیر به کفش میشود:
کفشهای چرمی: چرم سفت، خشک و شکننده میشود و ترک میخورد.
کفشهای مصنوعی و زیره: چسبهای لایههای مختلف و زیره شل شده یا خاصیت خود را از دست میدهند و در نهایت لایهها از هم جدا میشوند.
غشاهای ضدآب (مثل گورتکس): لایه ضدآب و تنفسی آسیب میبیند و عملکرد آن مختل میشود.
روش صحیح خشک کردن:
خارج کردن کفی و باز کردن بندها: این کار به تهویه بهتر و گردش هوا در تمام قسمتهای کفش کمک میکند.
استفاده از جاذبهای رطوبت: برای جذب سریعتر رطوبت داخلی، میتوانید داخل کفش را با کاغذ روزنامه مچاله شده یا پارچههای کتانی پر کنید. کاغذ روزنامه را هر چند ساعت یکبار عوض کنید تا زمانی که رطوبت جذب شود.
محل مناسب: کفشها را در دمای اتاق، در سایه و با جریان هوای مناسب قرار دهید تا به آرامی و به طور کامل خشک شوند.
استفاده از دستگاههای خشککن کفش: در صورت لزوم و برای استفاده مجدد سریع، میتوانید از خشککنهای مخصوص کفش (Shoe Dryer) استفاده کنید که گرمای ملایم و کنترلشدهای دارند.
۳. حفاظت و بازیابی خواص: تغذیه رویه کفش
بعد از خشک شدن کامل، نوبت به حفظ و بازیابی خواص مواد اولیه رویه کفش میرسد.
الف. کفشهای چرمی (Full-Grain Leather):
چرم یک ماده طبیعی است که نیاز به تغذیه و نرم شدن دارد.
واکس زدن: برای حفظ نرمی، انعطافپذیری و خاصیت ضدآبی چرم، به طور منظم از واکس یا روغنهای مخصوص چرم کفش کوهنوردی (نه واکس معمولی کفش) استفاده کنید. واکس را در حالی که کفش کاملاً تمیز است، به آرامی و به صورت دورانی روی سطح چرم بمالید.
احیای خاصیت تنفسی: واکس بیش از حد میتواند خاصیت تنفسی چرم را کاهش دهد، بنابراین در حد نیاز و به صورت متعادل استفاده کنید.
ب. کفشهای جیر، نوبوک و مصنوعی:
اسپریهای ضدآب (Waterproofing Sprays): برای کفشهایی که رویه آنها از مواد مصنوعی، جیر، نوبوک یا ترکیبی است، باید از اسپریهای محافظ و ضدآب کننده (به ویژه حاوی فلوروکربن یا سیلیکون) استفاده کنید. این اسپریها خاصیت ضدآبی (DWR) را احیا میکنند و مانع از جذب آب توسط رویه میشوند، بدون اینکه تنفسپذیری کفش را مختل سازند.
۴. انبارداری و نگهداری بلندمدت
نحوه نگهداری کفشها زمانی که برای مدت طولانی استفاده نمیشوند نیز اهمیت دارد.
محل نگهداری: کفشها را در جای خشک، خنک و دور از نور مستقیم خورشید یا منابع حرارتی نگهداری کنید. محیطهای مرطوب باعث رشد قارچ و کپک میشوند و محیطهای گرم به چسبها آسیب میزنند.
تهویه: از نگهداری کفش در کیسههای پلاستیکی یا فضاهای کاملاً بسته خودداری کنید، زیرا تهویه نامناسب میتواند باعث تجمع رطوبت و بوی نامطبوع شود.
حفظ شکل: برای جلوگیری از تغییر شکل کفش، میتوانید داخل آن را با قالبهای مخصوص کفش یا روزنامه مچاله شده پر کنید. همچنین مطمئن شوید که کفشها روی هم فشرده نشده باشند.
۵. بازرسی و تعمیر به موقع: پیشگیری بهتر از درمان
به طور مرتب کفشهایتان را از نظر آسیبدیدگیهای جزئی بررسی کنید.
بررسی زیره: فرسودگی آجها یا جدا شدن احتمالی زیره را بررسی کنید. کفشهای کوهنوردی باکیفیت اغلب دارای قابلیت تعویض زیره (Resole) هستند؛ در صورت فرسایش شدید آجها، به جای دور انداختن کفش، میتوانید آن را به یک تعمیرکار متخصص بسپارید.
چسبها و درزها: درزها و محلهای اتصال رویه و زیره را بررسی کنید و در صورت مشاهده پارگیهای کوچک یا باز شدن چسب، قبل از گسترش آسیب، آنها را ترمیم کنید.
بندها و یراقآلات: از سلامت بندها، قلابها و سگکها اطمینان حاصل کنید و در صورت خرابی آنها را تعویض نمایید.
۶. نکات جانبی مهم
کفش را خیس نکنید: تا حد امکان، از خیس شدن کامل و طولانی مدت کفشها در آب خودداری کنید، مگر اینکه کفش کاملاً ضدآب باشد. آب میتواند چرم را سفت کند و لایههای داخلی را از بین ببرد.
استفاده از جوراب مناسب: همیشه هنگام پوشیدن کفش کوهنوردی، از جورابهای فنی و مخصوص کوهنوردی استفاده کنید. این جورابها رطوبت را به خوبی از پا دور میکنند و از ایجاد تاول جلوگیری مینمایند، که به طور غیرمستقیم به حفظ سلامت داخلی کفش نیز کمک میکند.
چند جفت کفش: اگر به صورت مداوم کوهنوردی میکنید، بهتر است دو جفت کفش کوهنوردی داشته باشید تا کفشها زمان کافی برای خشک شدن کامل و بازیابی شکل خود داشته باشند.
نتیجهگیری: عمر طولانیتر، صعودهای مطمئنتر
کفشهای کوهنوردی ابزاری حیاتی و گرانبها هستند. با اختصاص زمان اندکی پس از هر برنامه برای تمیز کردن، خشک کردن اصولی، و محافظت از رویه آنها، میتوانید از جدا شدن زیره، خشک شدن چرم، و کاهش کارایی غشاهای ضدآب جلوگیری کنید. مراقبت از کفش کوهنوردی نه یک هزینه، بلکه یک سرمایهگذاری است که در درازمدت با حفظ ایمنی و راحتی شما در سختترین مسیرها، پاداش آن را خواهید گرفت. با رعایت این اصول ساده، سالهای سال میتوانید از همراهی مطمئن کفشهای محبوب خود لذت ببرید.
برای خرید و انتخاب کفشهای اورجینال مناسب کوهنوردی کلیک کنید
