چه ورزشی برای کودکان مناسب نیست؟
انتخاب ورزش مناسب برای کودکان یکی از دغدغههای اصلی والدین است. در حالی که ورزش برای سلامت جسمی و روانی کودک ضروری است، اما هر فعالیتی برای هر سنی مناسب نیست. انتخاب اشتباه میتواند منجر به آسیبهای جبرانناپذیر جسمی، دلزدگی از ورزش و یا فشارهای روانی شدید شود.
۱. بدنسازی سنگین و وزنهبرداری رقابتی
یکی از رایجترین سوالات والدین این است که آیا کار با وزنه برای کودک مضر است؟ پاسخ کوتاه این است: تمرینات مقاومتی سبک زیر نظر مربی خوب است، اما بدنسازی سنگین خیر.
خطر برای صفحات رشد: استخوانهای کودکان تا پایان دوران بلوغ همچنان در حال رشد هستند. فشار بیش از حد ناشی از بلند کردن وزنههای بسیار سنگین میتواند به صفحات رشد آسیب برساند که منجر به کوتاهی قد یا بدشکلی استخوانها میشود.
آسیب به تاندونها: عضلات کودکان سریعتر از تاندونها و رباطهایشان رشد میکنند. فشار ناگهانی سنگین میتواند باعث پارگی یا التهاب شدید در این بافتهای نرم شود.
تمرکز بر فرم: کودکان معمولاً آگاهی بدنی کافی برای حفظ فرم صحیح در حرکتی مثل "ددلیفت" یا "اسکات سنگین" را ندارند.
۲. هنرهای رزمی ترکیبی (MMA) و بوکس حرفهای
اگرچه ورزشهای رزمی مانند کاراته یا تکواندو برای نظم و تمرکز کودک عالی هستند، اما ورزشهایی که بر پایه ضربات مستقیم به سر و صورت بنا شدهاند، برای کودکان خطرناکاند.
ضربه مغزی : مغز کودکان در داخل جمجمه فضای بیشتری برای حرکت دارد و بافت آن حساستر است. ضربات مداوم به سر، حتی با کلاه محافظ، خطر آسیبهای مغزی مزمن را افزایش میدهد.
ترویج خشونت کنترلنشده: در سنین پایین، تمایز بین "ورزش رقابتی" و "پرخاشگری" برای کودک دشوار است. ورزشهایی که هدف اصلیشان از کار انداختن حریف با ضربات سنگین است، ممکن است بر شکلگیری شخصیت کودک تاثیر منفی بگذارند.
۳. دوی ماراتن و ورزشهای استقامتی فوقسنگین
دوی استقامت در مسافتهای بسیار طولانی (مانند ۲۰ یا ۴۲ کیلومتر) برای سیستم قلبی-عروقی و اسکلتی کودک زود است.
فشار بر قلب: قلب کودکان هنوز در حال تکامل است. وادار کردن کودک به فعالیت استقامتی شدید و طولانیمدت میتواند باعث فشار بیش از حد به بطنهای قلب شود.
سایش مفاصل: دویدن طولانیمدت روی سطوح سخت باعث سایش زودرس مفاصل مچ پا، زانو و لگن در کودکان میشود که هنوز غضروفهای نرمی دارند.
۴. فوتبال آمریکایی و ورزشهای برخوردی شدید
در کشورهایی که این ورزشها رایج است، بحثهای زیادی درباره سن شروع وجود دارد. مشکل اصلی، برخوردهای پرقدرت بدنی است.
آسیبهای ستون فقرات: برخوردهای ناگهانی (Tackle) میتواند فشار شدیدی به مهرههای گردن و کمر وارد کند.
شکستگیهای پیچیده: به دلیل تراکم استخوانی کمتر در کودکان، احتمال شکستگیهای مرکب در این ورزشها بسیار بالاتر از ورزشهای انفرادی است.
۵. ژیمناستیک حرفهای و سنگین (در سنین بسیار پایین)
شاید تعجب کنید، اما ژیمناستیک در سطح "حرفهای و رقابتی شدید" میتواند برای کودکان مضر باشد.
تاخیر در بلوغ: مطالعات نشان داده است که تمرینات بسیار سخت و رژیمهای غذایی محدود در ژیمناستیک حرفهای میتواند منجر به تاخیر در بلوغ و رشد قدی شود.
کمردردهای مزمن: حرکات کششی بیش از حد در ناحیه کمر میتواند منجر به عارضهای به نام اسپوندیلولیز (ترک خوردگی مهرههای کمر) شود.
چرا برخی ورزشها برای کودکان "نامناسب" تلقی میشوند؟
به طور کلی، سه دلیل اصلی برای منع برخی ورزشها وجود دارد:
1. عدم تکامل فیزیولوژیک: بدن کودک نسخهی کوچکشدهی بدن بزرگسال نیست؛ مکانیسمهای تنظیم حرارت بدن و تحمل فشار در آنها متفاوت است.
2. فرسودگی روانی: ورزشهای بسیار رقابتی و تخصصی در سنین پایین باعث میشود کودک قبل از رسیدن به نوجوانی از ورزش متنفر شود.
3. تخصصی شدن زودهنگام: پزشکان ورزشی توصیه میکنند کودکان تا پیش از ۱۲ سالگی باید "چند-ورزشی" باشند. تمرکز فقط روی یک ورزش خاص (مثلاً فقط تنیس یا فقط شنا) باعث میشود برخی عضلات بیش از حد رشد کنند و برخی دیگر ضعیف بمانند که خود عامل آسیب است.
چه ورزشهایی جایگزین شوند؟
به جای ورزشهای فوق، کارشناسان توصیه میکنند کودکان در فعالیتهایی شرکت کنند که مهارتهای حرکتی پایه را تقویت کند:
شنا: برای تقویت ریه و کل عضلات بدون فشار به مفاصل.
دوومیدانی (در مسافتهای کوتاه): برای بهبود هماهنگی عصب و عضله.
ورزشهای تیمی (مانند بسکتبال یا والیبال): برای تقویت روحیه همکاری و مهارتهای اجتماعی.
ژیمناستیک تفریحی: برای انعطافپذیری و تعادل.
نتیجهگیری
ورزش باید برای کودک منبع لذت، یادگیری و تندرستی باشد. هر ورزشی که سلامت جسمانی (بهویژه استخوانها و مغز) را تهدید کند یا فشار روانی طاقتفرسایی به کودک وارد آورد، "نامناسب" تلقی میشود. بهترین استراتژی، تنوع در فعالیتها و اولویت دادن به بازی و شادی بر رقابت و قهرمانی در سنین زیر ۱۲ سال است.
برای خرید و انتخاب کفش های اورجینال مناسب کودکان کلیک کنید
