آشنایی با تاریخچه تکواندو

تکواندو (Taekwondo؛ کره‌ای: 태권도) که به معنای «راه و رسم ضربه زدن و دفاع کردن با پا و دست» است، فراتر از یک ورزش رزمی صرف، یکی از غنی‌ترین میراث‌های فرهنگی و ملی کره جنوبی محسوب می‌شود. قدمت این هنر رزمی به ۲۰ قرن پیش بازمی‌گردد و تکامل آن داستانی پرفراز و نشیب از بقا، هویت‌یابی و جهانی شدن است که در نهایت به یکی از محبوب‌ترین رشته‌های المپیک تبدیل شده است.

ریشه‌های کهن: دوران سه پادشاهی (۲۰۰۰ سال پیش تا قرن هفتم میلادی)

تاریخچه تکواندو در عمق فرهنگ کره باستان و دوران تقسیم شبه جزیره به سه پادشاهی بزرگ گوگوریو، شیلا و باکجه ریشه دارد. شواهد باستان‌شناسی، از جمله نقاشی‌های دیواری و آثار سنگی، گویای وجود اشکال اولیه‌ این هنر رزمی در آن دوران است:

گوگوریو (۳۷ ق.م – ۶۶۸ م): نقاشی‌های دیواری موجود در مقبره‌های باستانی «کاگجوچونگ» و «مویونگ چانگ» در منچوری غربی (کره شمالی کنونی)، تصاویری از مردانی را نشان می‌دهند که در حال اجرای فنونی شبیه به حرکات دفاعی و رزمی هستند. این فنون در آن زمان تحت عناوینی چون "سوباک" و "تکوان" شناخته می‌شدند. سوباک بیشتر بر مبارزه بدون سلاح تمرکز داشت و در مسابقات منظم و تمرینات نظامی اهمیت بالایی داشت.

شیلا (۵۷ ق.م – ۹۳۵ م): هرچند شیلا کوچک‌ترین و ضعیف‌ترین پادشاهی بود، اما در توسعه هنرهای رزمی نقش کلیدی ایفا کرد. پادشاه جین هونگ در این دوران، گروهی نخبه از جوانان جنگجو به نام "هوارانگ دو" (Hwarang-do) را بنیان نهاد. اعضای هوارانگ دو علاوه بر آموزش‌های نظامی و فلسفی، در هنرهای رزمی بدون سلاح که آن زمان به "تائه کیون" (Tae Kyon) شهرت داشت، مهارت پیدا می‌کردند. تائه کیون بیش از سوباک بر استفاده از پاها در نبرد تأکید داشت و روحیه پهلوانی، انضباط و شرافت را در بین جنگجویان تقویت می‌کرد.

این ریشه‌های باستانی نشان می‌دهند که تکواندو دارای تاریخی کهن‌تر از بسیاری از هنرهای رزمی مرسوم شرق آسیا همچون کاراته و کونگ‌فو است و بنیان اصلی آن بر ضربات قدرتمند و سریع پا نهاده شده است.

دوران میانی و اشغال ژاپن (قرن ۱۰ تا ۱۹۴۵)

در دوران پادشاهی‌های کوریا (Goryeo) و به ویژه چوسان (Joseon)، هنرهای رزمی سنتی کره همچنان ادامه داشتند، اما با گذشت زمان و صلح نسبی، اهمیت نظامی آن‌ها کاهش یافت و بیشتر به فعالیت‌های تفریحی و سنتی تبدیل شدند.

با این حال، نقطه عطف تلخ در تاریخ تکواندو، دوره اشغال کره توسط ژاپن (۱۹۱۰ تا ۱۹۴۵) بود. در این دوره، تمرین و آموزش هنرهای رزمی سنتی کره ممنوع شد. بسیاری از استادان کره به صورت مخفیانه به تمرین ادامه دادند یا برای یادگیری کاراته ژاپنی و هنرهای رزمی چینی به خارج از کشور سفر کردند. این آمیختگی فرهنگی در نهایت تأثیراتی (هرچند جزئی) بر سبک‌های رزمی کره گذاشت.

تولد تکواندوی مدرن (۱۹۴۵ تا ۱۹۷۳)

پس از پایان جنگ جهانی دوم و آزادی کره در سال ۱۹۴۵، استادان مختلف رزمی شروع به بازگشت و بازگشایی مدارس (یا "کوان" - Kwan) خود کردند. هر یک از این کوان‌ها سبک خاصی از هنرهای رزمی سنتی کره را با تأثیراتی که از ژاپن یا چین گرفته بودند، آموزش می‌دادند. برخی از مهم‌ترین کوان‌ها عبارت بودند از:

چونگ دو کوان
جی دو کوان
سونگ مو کوان
اوه دو کوان
مو دو کوان

در این مقطع، نام‌هایی چون "تانگ سو دو" یا "کونگ سو دو" برای اشاره به این هنرهای رزمی به کار می‌رفت.

وحدت و نام‌گذاری:

تلاش برای ایجاد یکپارچگی در سبک‌های متنوع رزمی کره در اوایل دهه ۱۹۵۰ آغاز شد. در ۱۱ آوریل ۱۹۵۵، به دنبال یک جلسه تاریخی با حضور اساتید برجسته، مورخان و سیاستمداران، نام "تکواندو" توسط ژنرال چوی هونگ هی (Choi Hong Hi) پیشنهاد و به صورت رسمی پذیرفته شد.

> ژنرال چوی هونگ هی، که بعدها بنیان‌گذار فدراسیون بین‌المللی تکواندو (ITF) شد، نقش بی‌بدیلی در معرفی و نظام‌مند کردن این نام و ارائه تکواندو نوین ایفا کرد.

هدف از این نام‌گذاری، حذف تأثیرات ژاپنی (مانند "کاراته" یا "تانگ سو دو") و تأکید بر هویت بومی و ملی کره بود.

تأسیس نهادها:

۱۹۵۹: «انجمن تا سو دو» با هدف اتحاد هنرهای رزمی کره‌ای تأسیس شد.
۱۹۶۵: «انجمن تا سو دو» به «انجمن تکواندو» تغییر نام داد.
۱۹۷۲: کوکی‌وان (Kukkiwon) در سئول تأسیس شد. این ساختمان به عنوان مرکز جهانی تکواندو و بالاترین مرجع فنی و صدور دان در سطح جهان شناخته می‌شود.
۱۹۷۳: با حمایت رجال سیاسی کره جنوبی و با هدف جهانی‌سازی این رشته، فدراسیون جهانی تکواندو (WTF) - که اکنون به "تکواندو جهانی" (World Taekwondo - WT) تغییر نام داده - با حضور ۱۸ کشور تأسیس شد.

عصر جهانی شدن و المپیک (۱۹۷۳ تا امروز)

با تأسیس فدراسیون جهانی تکواندو (WT/WTF) در سال ۱۹۷۳، تکواندو وارد مرحله جدیدی از تکامل خود شد که بر ورزشی شدن و بین‌المللی شدن متمرکز بود:

۱۹۷۳: برگزاری نخستین دوره مسابقات قهرمانی جهان در سئول.
۱۹۸۳: کمیته بین‌المللی المپیک (IOC) فدراسیون جهانی تکواندو را به رسمیت شناخت.
۱۹۸۸: تکواندو به عنوان یک ورزش نمایشی در بازی‌های المپیک سئول برگزار شد. این نقطه عطفی برای معرفی این رشته در سطح جهانی بود.
۲۰۰۰: تکواندو به طور رسمی در بازی‌های المپیک سیدنی وارد شد و از آن زمان تاکنون به عنوان یک رشته ورزشی رسمی المپیک در تقویم جهانی باقی مانده است.

جهانی شدن تکواندو منجر به تأکید بیشتر بر قوانین مسابقاتی، استفاده از وسایل ایمنی (هوگو، کلاه و...) و تمرکز بر امتیازگیری با ضربات پا شده که آن را از سایر سبک‌های رزمی متمایز می‌کند.

تاریخچه تکواندو در ایران

ورزش تکواندو در اواخر دهه ۱۳۴۰ شمسی وارد ایران شد و به سرعت به یکی از محبوب‌ترین هنرهای رزمی در کشور تبدیل گشت:

سال ۱۳۴۷: ورود تکواندو به ایران.
سال ۱۳۴۹: تشکیل اولین کلاس رسمی آموزشی با حدود ۷۵ شرکت‌کننده.
سال ۱۳۵۲: تأسیس فدراسیون تکواندو جمهوری اسلامی ایران به صورت مستقل (پیش از این زیر نظر فدراسیون ورزش‌های رزمی فعالیت می‌کرد).
اولین حضور بین‌المللی: تیم ایران در مسابقات قهرمانی جهان ۱۹۷۵ سئول شرکت کرد و حسین بدیع‌زاده موفق به کسب اولین مدال برنز ایران شد.
دهه ۱۳۷۰ و ۱۳۸۰: این دوران را می‌توان عصر اوج و اقتدار تکواندوی ایران نامید. با حضور مربیان و قهرمانان بزرگی مانند هادی ساعی (کسب ۳ مدال المپیک) و قهرمانی در جام جهانی ۲۰۰۰ لیون (برای اولین بار در تاریخ تکواندوی ایران با شکست کره جنوبی) و قهرمانی‌های جهانی، ایران به عنوان قدرت دوم تکواندوی جهان و آسیا (پس از کره جنوبی) تثبیت شد.

افتخارات پی‌درپی تکواندوی ایران در میادین جهانی، آسیایی و المپیک، این ورزش را در کنار کشتی و وزنه‌برداری به یکی از رشته‌های پرامید و پرافتخار کشور تبدیل کرده است.

سخن پایانی

تکواندو، هنری کهن با پیشینه‌ای ۲۰۰۰ ساله، توانسته با تلفیق سنت‌های رزمی باستانی خود (مانند سوباک و تائه کیون) و پذیرش اصول ورزش‌های مدرن، خود را از یک هنر دفاع شخصی محلی به یک ورزش جهانی و المپیکی ارتقا دهد. فلسفه‌ی تکواندو بر اصول انضباط، احترام، بردباری، اعتماد به نفس و تقویت روح و جسم تأکید دارد، و همین امر در کنار جذابیت فنون پا، آن را به یک پدیده فرهنگی جهانی تبدیل کرده است.

امروز، تکواندو ورزشی است که نه تنها توسط میلیون‌ها نفر در سراسر جهان تمرین می‌شود، بلکه به عنوان نمادی از تلاش، استقامت و هویت ملی کشور کره، در صحنه بین‌المللی می‌درخشد و ایران نیز به عنوان یکی از قدرت‌های اصلی آن، نقش مهمی در تاریخ معاصر این رشته ایفا کرده است.

برای خرید و انتخاب کفش های اورجینال کلیک کنید